Epodon 1

Ibis Liburnis inter alta navium,
  amice, propugnacula,
paratus omne Caesaris periculum
  subire, Maecenas, tuo:
quid nos, quibus te vita si superstite,
  iucunda, si contra, gravis?
utrumne iussi persequemur otium
  non dulce, ni tecum simul,
an hunc laborem, mente laturi decet
  qua ferre non mollis viros?
feremus et te vel per Alpium iuga
  inhospitalem et Caucasum
vel occidentis usque ad ultimum sinum
  forti sequemur pectore.
roges, tuum labore quid iuvem meo
  inbellis ac firmus parum?
comes minore sum futurus in metu,
  qui maior absentis habet,
ut adsidens inplumibus pullis avis
  serpentium adlapsus timet,
magis relictis, non, ut adsit, auxili
  latura plus praesentibus.
libenter hoc et omne militabitur
  bellum, in tuae spem gratiae,
non ut iuvencis inligata pluribus
  aratra nitantur meis
pecusve Calabris ante sidus fervidum
  Lucana mutet pascuis
neque ut superni villa candens Tusculi
  Circaea tangat moenia.
satis superque me benignitas tua
  ditavit, haud paravero
quod aut avarus ut Chremes terra premam,
  discinctus aut perdam nepos.

Epodon 2

Beatus ille qui procul negotiis,
  ut prisca gens mortalium,
paterna rura bobus exercet suis
  solutus omni faenore
neque excitatur classico miles truci
  neque horret iratum mare
forumque vitat et superba civium
  potentiorum limina.
ergo aut adulta vitium propagine
  altas maritat populos
aut in reducta valle mugientium
  prospectat errantis greges
inutilisque falce ramos amputans
  feliciores inserit
aut pressa puris mella condit amphoris
  aut tondet infirmas ovis.
vel cum decorum mitibus pomis caput
  Autumnus agris extulit,
ut gaudet insitiva decerpens pira
  certantem et uvam purpurae,
qua muneretur te, Priape, et te, pater
  Silvane, tutor finium.
libet iacere modo sub antiqua ilice,
  modo in tenaci gramine:
labuntur altis interim ripis aquae,
  queruntur in silvis aves
fontesque lymphis obstrepunt manantibus,
  somnos quod invitet levis.
at cum tonantis annus hibernus Iovis
  imbris nivisque conparat,
aut trudit acris hinc et hinc multa cane
  apros in obstantis plagas
aut amite levi rara tendit retia
  turdis edacibus dolos
pavidumque leporem et advenam laqueo gruem
  iucunda captat praemia.
quis non malarum quas amor curas habet
  haec inter obliviscitur?
quodsi pudica mulier in partem iuvet
  domum atque dulcis liberos,
Sabina qualis aut perusta solibus
  pernicis uxor Apuli,
sacrum vetustis exstruat lignis focum
  lassi sub adventum viri
claudensque textis cratibus laetum pecus
  distenta siccet ubera
et horna dulci vina promens dolio
  dapes inemptas adparet:
non me Lucrina iuverint conchylia
  magisve rhombus aut scari,
siquos Eois intonata fluctibus
  hiems ad hoc vertat mare,
non Afra avis descendat in ventrem meum,
  non attagen Ionicus
iucundior quam lecta de pinguissimis
  oliva ramis arborum
aut herba lapathi prata amantis et gravi
  malvae salubres corpori
vel agna festis caesa Terminalibus
  vel haedus ereptus lupo.
has inter epulas ut iuvat pastas ovis
  videre properantis domum,
videre fessos vomerem inversum boves
collo trahentis languido
positosque vernas, ditis examen domus,
  circum renidentis Lares. —
haec ubi locutus faenerator Alfius,
  iam iam futurus rusticus,
omnem redegit idibus pecuniam,
  quaerit kalendis ponere.

Epodon 3

Parentis olim siquis inpia manu
  senile guttur fregerit,
edit cicutis alium nocentius.
  o dura messorum ilia.
quid hoc veneni saevit in praecordiis?
  num viperinus his cruor
incoctus herbis me fefellit? an malas
  Canidia tractavit dapes?
ut Argonautas praeter omnis candidum
  Medea mirata est ducem,
ignota tauris inligaturum iuga
  perunxit hoc Iasonem,
hoc delibutis ulta donis paelicem
  serpente fugit alite.
nec tantus umquam siderum insedit vapor
  siticulosae Apuliae
nec munus umeris efficacis Herculis
  inarsit aestuosius.
at siquid umquam tale concupiveris,
  iocose Maecenas, precor,
manum puella savio opponat tuo
  extrema et in sponda cubet.

Epodon 4

Lupis et agnis quanta sortito obtigit,
  tecum mihi discordia est,
Hibericis peruste funibus latus
  et crura dura compede.
licet superbus ambules pecunia,
  fortuna non mutat genus.
videsne, sacram metiente te viam
  cum bis trium ulnarum toga,
ut ora vertat huc et huc euntium
  liberrima indignatio?
'sectus flagellis hic triumviralibus
  praeconis ad fastidium
arat Falerni mille fundi iugera
  et Appiam mannis terit
sedilibusque magnus in primis eques
  Othone contempto sedet.
quid attinet tot ora navium gravi
  rostrata duci pondere
contra latrones atque servilem manum
  hoc, hoc tribuno militum?'

Epodon 5

'At o deorum quidquid in caelo regit
  terras et humanum genus,
quid iste fert tumultus? aut quid omnium
  voltus in unum me truces?
per liberos te, si vocata partubus
  Lucina veris adfuit,
per hoc inane purpurae decus precor,
  per inprobaturum haec Iovem,
quid ut noverca me intueris aut uti
  petita ferro belua?'
ut haec trementi questus ore constitit
  insignibus raptis puer,
inpube corpus, quale posset inpia
  mollire Thracum pectora,
Canidia brevibus inplicata viperis
  crinis et incomptum caput
iubet sepulcris caprificos erutas,
  iubet cupressos funebris
et uncta turpis ova ranae sanguine
  plumamque nocturnae strigis
herbasque quas Iolcos atque Hiberia
  mittit venenorum ferax,
et ossa ab ore rapta ieiunae canis
  flammis aduri Colchicis.
at expedita Sagana per totam domum
  spargens Avernalis aquas
horret capillis ut marinus asperis
  echinus aut currens aper.
abacta nulla Veia conscientia
  ligonibus duris humum
exhauriebat, ingemens laboribus,
  quo posset infossus puer
longo die bis terque mutatae dapis
  inemori spectaculo,
cum promineret ore, quantum exstant aqua
  suspensa mento corpora;
exsecta uti medulla et aridum iecur
  amoris esset poculum,
interminato cum semel fixae cibo
  intabuissent pupulae.
non defuisse masculae libidinis
  Ariminensem Foliam
et otiosa credidit Neapolis
  et omne vicinum oppidum,
quae sidera excantata voce Thessala
  lunamque caelo deripit.
hic inresectum saeva dente livido
  Canidia rodens pollicem
quid dixit aut quid tacuit? 'o rebus meis
  non infideles arbitrae,
Nox et Diana, quae silentium regis,
  arcana cum fiunt sacra,
nunc, nunc adeste, nunc in hostilis domos
  iram atque numen vertite.
formidulosis dum latent silvis ferae
  dulci sopore languidae,
senem, quod omnes rideant, adulterum
  latrent Suburanae canes
nardo perunctum, quale non perfectius
  meae laborarint manus.
quid accidit? cur dira barbarae minus
  venena Medeae valent,
quibus superbam fugit ulta paelicem,
  magni Creontis filiam,
cum palla, tabo munus inbutum, novam
  incendio nuptam abstulit?
atqui nec herba nec latens in asperis
  radix fefellit me locis:
indormit unctis omnium cubilibus
  oblivione paelicum.
a a, solutus ambulat veneficae
  scientioris carmine.
non usitatis, Vare, potionibus,
  o multa fleturum caput,
ad me recurres nec vocata mens tua
  Marsis redibit vocibus:
maius parabo, maius infundam tibi
  fastidienti poculum,
priusque caelum sidet inferius mari
  tellure porrecta super,
quam non amore sic meo flagres uti
  bitumen atris ignibus.'
sub haec puer iam non, ut ante, mollibus
  lenire verbis inpias,
sed dubius unde rumperet silentium,
  misit Thyesteas preces:
'venena magnum fas nefasque, non valent
  convertere humanam vicem.
diris agam vos: dira detestatio
  nulla expiatur victima.
quin, ubi perire iussus exspiravero,
  nocturnus occurram furor
petamque voltus umbra curvis unguibus,
  quae vis deorum est Manium,
et inquietis adsidens praecordiis
  pavore somnos auferam.
vos turba vicatim hinc et hinc saxis petens
  contundet obscaenas anus.
post insepulta membra different lupi
  et Esquilinae alites
neque hoc parentes, heu mihi superstites,
  effugerit spectaculum.'

Epodon 6

Quid inmerentis hospites vexas canis,
  ignavus adversum lupos?
quin huc inanis, si potes, vertis minas
  et me remorsurum petis?
nam qualis aut Molossus aut fulvos Lacon,
  amica vis pastoribus,
agam per altas aure sublata nivis,
  quaecumque praecedet fera;
tu, cum timenda voce complesti nemus,
  proiectum odoraris cibum.
cave cave, namque in malos asperrimus
  parata tollo cornua,
qualis Lycambae spretus infido gener
  aut acer hostis Bupalo.
an si quis atro dente me petiverit,
  inultus ut flebo puer?

Epodon 7

Quo, quo scelesti ruitis? aut cur dexteris
  aptantur enses conditi?
parumne campis atque Neptuno super
  fusum est Latini sanguinis,
non ut superbas invidae Karthaginis
  Romanus arces ureret
intactus aut Britannus ut descenderet
  sacra catenatus via,
sed ut secundum vota Parthorum sua
  urbs haec periret dextera?
neque hic lupis mos nec fuit leonibus
  umquam nisi in dispar feris.
furorne caecus an rapit vis acrior
  an culpa? responsum date.
tacent et albus ora pallor inficit
  mentesque perculsae stupent.
sic est: acerba fata Romanos agunt
  scelusque fraternae necis,
ut inmerentis fluxit in terram Remi
  sacer nepotibus cruor.

Epodon 8

Rogare longo putidam te saeculo,
  viris quid enervet meas,
cum sit tibi dens ater et rugis vetus
  frontem senectus exaret
hietque turpis inter aridas natis
  podex velut crudae bovis.
sed incitat me pectus et mammae putres,
  equina quales ubera,
venterque mollis et femur tumentibus
  exile suris additum.
esto beata, funus atque imagines
  ducant triumphales tuum
nec sit marita quae rotundioribus
  onusta bacis ambulet.
quid, quod libelli Stoici inter Sericos
  iacere pulvillos amant:
inlitterati num minus nervi rigent
  minusve languet fascinum?
quod ut superbo provoces ab inguine,
  ore adlaborandum est tibi.

Epodon 9

Quando repostum Caecubum ad festas dapes
  victore laetus Caesare
tecum sub alta — sic Iovi gratum — domo,
  beate Maecenas, bibam
sonante mixtum tibiis carmen lyra,
  hac Dorium, illis barbarum?
ut nuper, actus cum freto Neptunius
  dux fugit ustis navibus
minatus urbi vincla, quae detraxerat
  servis amicus perfidis.
Romanus eheu — posteri negabitis —
  emancipatus feminae
fert vallum et arma miles et spadonibus
  servire rugosis potest
interque signa turpe militaria
  sol adspicit conopium.
at huc frementis verterunt bis mille equos
  Galli canentes Caesarem
hostiliumque navium portu latent
  puppes sinistrorsum citae.
io Triumphe, tu moraris aureos
  currus et intactas boves?
io Triumphe, nec Iugurthino parem
  bello reportasti ducem
neque Africanum, cui super Carthaginem
  virtus sepulcrum condidit.
terra marique victus hostis punico
  lugubre mutavit sagum,
aut ille centum nobilem Cretam urbibus
  ventis iturus non suis,
exercitatas aut petit Syrtis Noto
  aut fertur incerto mari.
capaciores adfer huc, puer, scyphos
  et Chia vina aut Lesbia,
vel quod fluentem nauseam coerceat
  metire nobis Caecubum.
curam metumque Caesaris rerum iuvat
  dulci Lyaeo solvere.

Epodon 10

Mala soluta navis exit alite
  ferens olentem Mevium.
ut horridis utrumque verberes latus,
  Auster, memento fluctibus;
niger rudentis Eurus inverso mari
fractosque remos differat;
insurgat Aquilo, quantus altis montibus
  frangit trementis ilices;
nec sidus atra nocte amicum adpareat,
  qua tristis Orion cadit;
quietiore nec feratur aequore
  quam Graia victorum manus,
cum Pallas usto vertit iram ab Ilio
  in inpiam Aiacis ratem.
o quantus instat navitis sudor tuis
  tibique pallor luteus
et illa non virilis heiulatio
  preces et aversum ad Iovem,
Ionius udo cum remugiens sinus
  Noto carinam ruperit.
opima quodsi praeda curvo litore
  porrecta mergos iuverit,
libidinosus immolabitur caper
  et agna Tempestatibus.

Epodon 11

Petti, nihil me sicut antea iuvat
  scribere versiculos amore percussum gravi,
amore, qui me praeter omnis expetit
  mollibus in pueris aut in puellis urere.
hic tertius December, ex quo destiti
  Inachia furere, silvis honorem decutit.
heu me, per urbem — nam pudet tanti mali —
  fabula quanta fui, conviviorum et paenitet,
in quis amantem languor et silentium
  arguit et latere petitus imo spiritus.
'contrane lucrum nil valere candidum
  pauperis ingenium' querebar adplorans tibi,
simul calentis inverecundus deus
  fervidiore mero arcana promorat loco.
'quodsi meis inaestuet praecordiis
  libera bilis, ut haec ingrata ventis dividat
fomenta volnus nil malum levantia,
  desinet inparibus certare summotus pudor.'
ubi haec severus te palam laudaveram,
  iussus abire domum ferebar incerto pede
ad non amicos heu mihi postis et heu
  limina dura, quibus lumbos et infregi latus.
nunc gloriantis quamlibet mulierculam
  vincere mollitia amor Lycisci me tenet;
unde expedire non amicorum queant
  libera consilia nec contumeliae graves,
sed alius ardor aut puellae candidae
  aut teretis pueri longam renodantis comam.

Epodon 12

Quid tibi vis, mulier nigris dignissima barris?
  munera quid mihi quidve tabellas
mittis nec firmo iuveni neque naris obesae?
  namque sagacius unus odoror,
polypus an gravis hirsutis cubet hircus in alis,
  quam canis acer ubi lateat sus.
qui sudor vietis et quam malus undique membris
  crescit odor, cum pene soluto
indomitam properat rabiem sedare neque illi
  iam manet umida creta colorque
stercore fucatus crocodili iamque subando
  tenta cubilia tectaque rumpit,
vel mea cum saevis agitat fastidia verbis:
  'Inachia langues minus ac me;
Inachiam ter nocte potes, mihi semper ad unum
  mollis opus. pereat male quae te
Lesbia quaerenti taurum monstravit inertem,
  cum mihi Cous adesset Amyntas,
cuius in indomito constantior inguine nervus
  quam nova collibus arbor inhaeret.
muricibus Tyriis iteratae vellera lanae
  cui properabantur? tibi nempe,
ne foret aequalis inter conviva, magis quem
  diligeret mulier sua quam te.
o ego non felix, quam tu fugis, ut pavet acris
  agna lupos capreaeque leones.'

Epodon 13

Horrida tempestas caelum contraxit et imbres
  nivesque deducunt Iovem; nunc mare, nunc siluae
Threicio Aquilone sonant. rapiamus, amici,
  occasionem de die, dumque virent genua
et decet, obducta solvatur fronte senectus.
  tu vina Torquato move consule pressa meo.
cetera mitte loqui: deus haec fortasse benigna
  reducet in sedem vice. nunc et Achaemenio
perfundi nardo iuvat et fide Cyllenaea
  levare diris pectora sollicitudinibus,
nobilis ut grandi cecinit Centaurus alumno:
  'invicte, mortalis dea nate puer Thetide,
te manet Assaraci tellus, quam frigida parvi
  findunt Scamandri flumina lubricus et Simois,
unde tibi reditum certo subtemine Parcae
  rupere, nec mater domum caerula te revehet.
illic omne malum vino cantuque levato,
  deformis aegrimoniae dulcibus adloquiis.'

Epodon 14

Mollis inertia cur tantam diffuderit imis
  oblivionem sensibus,
pocula Lethaeos ut si ducentia somnos
  arente fauce traxerim,
candide Maecenas, occidis saepe rogando:
  deus, deus nam me vetat
inceptos olim, promissum carmen, iambos
  ad umbilicum adducere.
non aliter Samio dicunt arsisse Bathyllo
  Anacreonta Teium,
qui persaepe cava testudine flevit amorem
  non elaboratum ad pedem.
ureris ipse miser. quodsi non pulcrior ignis
  accendit obsessam Ilion,
gaude sorte tua: me libertina nec uno
  contenta Phryne macerat.

Epodon 15

Nox erat et caelo fulgebat Luna sereno
  inter minora sidera,
cum tu, magnorum numen laesura deorum,
  in verba iurabas mea,
artius atque hedera procera adstringitur ilex
  lentis adhaerens bracchiis,
dum pecori lupus et nautis infestus Orion
  turbaret hibernum mare
intonsosque agitaret Apollinis aura capillos,
  fore hunc amorem mutuum,
o dolitura mea multum virtute Neaera:
  nam siquid in Flacco viri est,
non feret adsiduas potiori te dare noctes
  et quaeret iratus parem,
nec semel offensi cedet constantia formae,
  si certus intrarit dolor.
et tu, quicumque es felicior atque meo nunc
  superbus incedis malo,
sis pecore et multa dives tellure licebit
  tibique Pactolus fluat
nec te Pythagorae fallant arcana renati
  formaque vincas Nirea,
heu heu, translatos alio maerebis amores,
  ast ego vicissim risero.

Epodon 16

Altera iam teritur bellis civilibus aetas,
  suis et ipsa Roma viribus ruit.
quam neque finitimi valuerunt perdere Marsi
  minacis aut Etrusca Porsenae manus
aemula nec virtus Capuae nec Spartacus acer
  novisque rebus infidelis Allobrox,
nec fera caerulea domuit Germania pube
  parentibusque abominatus Hannibal:
inpia perdemus devoti sanguinis aetas
  ferisque rursus occupabitur solum;
barbarus heu cineres insistet victor et urbem
  eques sonante verberabit ungula;
quaeque carent ventis et solibus ossa Quirini,
  — nefas videre — dissipabit insolens.
forte quid expediat communiter aut melior pars,
  malis carere quaeritis laboribus.
nulla sit hac potior sententia: Phocaeorum
  velut profugit exsecrata civitas
agros atque lares patrios, habitandaque fana
  apris reliquit et rapacibus lupis,
ire, pedes quocumque ferent, quocumque per undas
  Notus vocabit aut protervos Africus.
sic placet? an melius quis habet suadere? secunda
  ratem occupare quid moramur alite?
sed iuremus in haec: simul imis saxa renarint
  vadis levata, ne redire sit nefas;
neu conversa domum pigeat dare lintea, quando
  Padus Matina laverit cacumina,
im mare seu celsus procurrerit Appenninus
  novaque monstra iunxerit libidine
mirus amor, iuvet ut tigris subsidere cervis,
  adulteretur et columba miluo,
credula nec ravos timeant armenta leones
  ametque salsa levis hircus aequora.
haec et quae poterunt reditus abscindere dulcis
  eamus omnis exsecrata civitas,
aut pars indocili melior grege; mollis et exspes
  inominata perpremat cubilia.
vos, quibus est virtus, muliebrem tollite luctum,
  Etrusca praeter et volate litora.
nos manet Oceanus circumvagus: arva beata
  petamus, arva divites et insulas,
reddit ubi cererem tellus inarata quotannis
  et inputata floret usque vinea,
germinat et numquam fallentis termes olivae
  suamque pulla ficus ornat arborem,
mella cava manant ex ilice, montibus altis
  levis crepante lympha desilit pede.
illic iniussae veniunt ad mulctra capellae
  refertque tenta grex amicus ubera,
nec vespertinus circumgemit ursus ovile
  nec intumescit alta viperis humus;
??nulla nocent pecori contagia, nullius astri
  gregem aestuosa torret inpotentia??
pluraque felices mirabimur, ut neque largis
  aquosus Eurus arva radat imbribus,
pinguia nec siccis urantur semina glaebis,
  utrumque rege temperante caelitum.
non huc Argoo contendit remige pinus
  neque inpudica Colchis intulit pedem;
non huc Sidonii torserunt cornua nautae,
  laboriosa nec cohors Ulixei.
Iuppiter illa piae secrevit litora genti,
  ut inquinavit aere tempus aureum,
aere, dehinc ferro duravit saecula, quorum
  piis secunda vate me datur fuga.

Epodon 17

Iam iam efficaci do manus scientiae,
supplex et oro regna per Proserpinae,
per et Dianae non movenda numina,
per atque libros carminum valentium
refixa caelo devocare sidera,
Canidia, parce vocibus tandem sacris
citumque retro solve, solve turbinem.
movit nepotem Telephus Nereium,
in quem superbus ordinarat agmina
Mysorum et in quem tela acuta torserat,
unxere matres Iliae additum feris
alitibus atque canibus homicidam Hectorem,
postquam relictis moenibus rex procidit
heu pervicacis ad pedes Achillei;
saetosa duris exuere pellibus
laboriosi remiges Ulixei
volente Circa membra; tunc mens et sonus
relapsus atque notus in voltus honor.
dedi satis superque poenarum tibi,
amata nautis multum et institoribus:
fugit iuventas et verecundus color
reliquit ossa pelle amicta lurida,
tuis capillus albus est odoribus;
nullum a labore me reclinat otium,
urget diem nox et dies noctem neque est
levare tenta spiritu praecordia.
ergo negatum vincor ut credam miser,
Sabella pectus increpare carmina
caputque Marsa dissilire nenia.
quid amplius vis? o mare et terra, ardeo,
quantum neque atro delibutus Hercules
Nessi cruore nec Sicana fervida
virens in Aetna flamma: tu, donec cinis
iniuriosis aridus ventis ferar,
cales venenis officina Colchicis?
quae finis aut quod me manet stipendium?
effare: iussas cum fide poenas luam,
paratus expiare, seu poposceris
centum iuvencos, sive mendaci lyra
voles sonare: 'tu pudica, tu proba
perambulabis astra sidus aureum.'
infamis Helenae Castor offensus vice
fraterque magni Castoris victi prece
adempta vati reddidere lumina:
et tu — potes nam — solve me dementia,
o nec paternis obsoleta sordibus
neque in sepulcris pauperum prudens anus
novendialis dissipare pulveres;
tibi hospitale pectus et purae manus
tuusque venter Pactumeius et tuo
cruore rubros obstetrix pannos lavit,
utcumque fortis exsilis puerpera.
'quid obseratis auribus fundis preces?
non saxa nudis surdiora navitis
Neptunus alto tundit hibernus salo.
inultus ut tu riseris Cotytia
volgata, sacrum liberi Cupidinis,
et Esquilini pontifex venefici
inpune ut urbem nomine inpleris meo?
quid proderat ditasse Paelignas anus
velociusve miscuisse toxicum?
sed tardiora fata te votis manent:
ingrata misero vita ducenda est in hoc,
novis ut usque suppetas laboribus.
optat quietem Pelopis infidi pater
egens benignae Tantalus semper dapis,
optat Prometheus obligatus aliti,
optat supremo conlocare Sisyphus
in monte saxum; sed vetant leges Iovis.
voles modo altis desilire turribus,
modo ense pectus Norico recludere,
frustraque vincla gutturi nectes tuo
fastidiosa tristis aegrimonia.
vectabor umeris tunc ego inimicis eques
meaeque terra cedet insolentiae.
an quae movere cereas imagines,
ut ipse nosti curiosus, et polo
deripere lunam vocibus possim meis,
possim crematos excitare mortuos
desiderique temperare pocula,
plorem artis in te nil agentis exitus?'